شاعرانگی در روایت تاریخ یک قیام
موسیقی منثور عاشورایی
استاد محمدحسین مهدوی‌سعیدی معروف م. موید شاعر خوبی است، از معاصران صاحب‌سبک که در عرصه شعر چهره‌ای شناخته‌شده است. متولد ۱۳۲۲ در نجفِ اشرف است و از شاعران مدرن و موج نو به حساب می‌آید. شعرهای او از دهه ۴۰ در مجلات ادبی به چاپ رسیده، اما نخستین مجموعه شعرش با نام «مگر با لبخنده ماه» در سال ۱۳۷۳ روانه بازار کتاب شده است و بعدتر هم مجموعه اشعار دیگری را منتشر کرده است. این شاعر در تنها تجربه‌ی نثرش«حسین علی» سراغ واقعه‌ی کربلا رفته و یک اثر درخشان را به فهرست معدود مقتل‌هایی که به فارسی نوشته شده‌اند، افزوده است.
«حسین علی» با نثری خاص و مسجع درباره وقایع کربلا نوشته شده است، آهنگ عبارات مخاطب را پی خود می‌کشاند و جان کلمات هم از دیگرسو به آسانی او را با خود همراه می‌کند و به هرسو که باید، می‌کشاند.
نثر کتاب می‌گوید با نویسنده‌ای روبه‌رو هستیم که شعر و کلمه را خوب می‌داند و ویژگی دوم هم می‌تواند به دلایل متعددی از جمله نوشتن اثر توسط نویسنده با اعتقاد قلبی اشاره کرد، چراکه هر اثری اگر تکه‌ای از وجود نویسنده را در خود نداشته باشد، مطمئناً نمی‌تواند دیگران را پی خود بکشاند.
عموماً مقتل‌نویسان از ذوق ادبی بی‌بهره بوده‌اند اما م.موید ذوق ادبی بدیعی دارد که پیشتر هم آن را در کتاب‌های شعرش به ما نشان داده است. همین گزینه برای آنها که دغدغه زبان و وجه ادبی در مطالعاتشان دارند، موجب می‌شود با این اثر ارتباط خوبی برقرار کرده و دوستش بدارند. م. موید تحصیلات حوزوی هم دارد، با زبان عربی آشناست و بر آن تسلط دارد، اما در کنارش آن‌قدر به زبان فارسی تسلط دارد که کلمات و عباراتی که مدنظرش است را هنرمندانه به فارسی برگردانده و ترجمه‌هایی بدیع و تازه از عباراتی که بعضاً عربی‌شان برایمان آشناست، روایت کند.
او خود می گوید: «گفتار ایرانی بر گزیدم…» و در نتیجه او در بالاترین حد ممکن در این کتاب لغات و عبارات فارسی را آورده و مخاطب را با زبانی اصیل روبه‌رو کرده که عاری از کلمات غیرفارسی است. نثر کتاب بسیار شاعرانه و به شعر نزدیک است و مؤلف در گفتار شاعرانه و به شیوه خویش به صحبت با امام حسین(ع) می‌پردازد.
چند سطر زیر نمونه خوبی است که نشان می‌دهد مولف از نظر زبانی اثر را چگونه و با چه نثری نوشته است:
«در فریبکاری خویش، به فریب باش و در تلاش خویش، تلاش کن و همه توان خود را به پا دار!
سوگند به الله یادمان نخواهی سترد و وحی‌مان نخواهی میراند. و ننگ از تو زدوده نخواهد گردید و زشتی تو پوشیده نخواهد ماند، و مگر پندار تو جز کژی است؟ و روزگار تو جز شماری است؟ و گروه تو جز پراکندگی است؟»
و یا:
«عمر عبدالعزیز، خلیفه اموی می‌گوید: اگر از کشندگان حسین بودم، پس آن‌گاه خداوند مرا می‌آمرزید و به بهشت می‌خواند، بدان‌جا نمی‌شدم؛ چرا که از پیامبر –درود بر او- شرمم می‌آمد…»
روایت او که در 128 فصل کوتاه به نگارش درآمده، با حرکت امام حسین از مدینه آغاز و با شهادت ایشان در کربلا به پایان می رسد. علاوه بر ارزش ادبی کتاب و این‌که گفتیم، نویسنده آن را با جانش نوشته، باید به نکته بسیار مهمی اشاره کنیم. او در نگارش «حسین علی» کاملاً یک نویسنده-پژوهشگر است که سراغ مقاتل مختلف رفته، روایت‌هایشان را می‌خواند و دقت دارد در هر ماجرایی که نقل می‌کند، مستند ارائه کرد و وقایعی را که اصیل و سنددار هستند را به مخاطب ارائه کند.
«حسین علی» بر گفتار اولیاء و راویان و محدثان، تاریخ‌نگاران و… استناد کرده است که جملگی از مراجع معتبر محسوب می‌شوند. قرآن کریم، سخن پیشوایان معصوم، بصائرالدرجات الکبری (محمدحسین الصفار)، نقل علی مهزیار اهوازی(رجال طوسی)، محمدبن احمدبن عجلی کوفی، طبقات ابن سعد، تاریخ طبری، بحارالانوار، اختیار معرفه الرجال الکشی، فرائدالمسمطین، مفاتیح الجنان، شرح نهج‌البلاغه، اخبار الطوال و ده‌ها کتاب روایت و حدیث و اخبار و تاریخ و مقتل نوشته اهل تسنن و شیعیان عالم، برخی از کتب مرجعی هستند که م. موید در نگارش «حسین علی» از متن و منابع آنها بهره برده است.
اما از این گفتیم که نویسنده اثر را به جانش پرورده و در جان مخاطب می‌نشیند، دراین باره م.موید خاطرات جالبی از کودکی‌اش تعریف کرده و می‌گوید، «در مجالس روضه اباعبدالله(ع) با دعا، مفاتیح و لالایی آمیخته و با گریه‌های شبانه پدر و مادر پرورش یافته است» و در جایی دیگر هم باتعجب از این حرف می‌زند که نمی‌داند چرا بسیاری فکر می‌کنند او آدم لامذهبی است، در صورتی‌که خودش را یک بچه شیعه اصیل می‌داند. مطالعه «حسین علی» به نظرم بتواند اثباتی از این مدعای «شاعر نویسنده» ما باشد و مخاطب را از مواجهه عمیق و قلبی او با واقعه کربلا به وجد بیاورد.
عنوان: حسینِ علی درود خداوند بر او/ پدیدآور: م – موید/ انتشارات: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل/ تعداد صفحات: ۶۴۱/ نوبت چاپ: سوم.
انتهای پیام/
