مجلهٔ الکترونیک واو

قبل از هرچیز لازم است پیشنهاد موکد خود را مبنی بر خواندن این کتاب به همه شمایی که این یادداشت را می‌خوانید، تکرار کنم. نوجوان و جوان و بزرگسال هم فرقی ندارد. اصلا بهتر بگویم، اگر نوجوانید که کتاب برای گروه سنی شما نوشته شده و اگر قرار است پدر و مادر شوید (یا هستید) هم برای خواندنش تردید نکنید. همین کتاب به ظاهر کم‌حجم، شما را با خود به یک ماجراجویی تمام‌عیار می‌برد.

داستان از این قرار است که آلستر هامفریز، نویسنده سه‌گانه «پسری که دور دنیا را رکاب زد»، در این مجموعه ماجرای تام را روایت می‌کند. پسر نوجوانی که به دنبال رویایش برای سفر به دور دنیا با دوچرخه، بر خلاف طعنه و کنایه‌های هم‌کلاسی‌ها و معلم‌هایش، با تشویق و حمایت خانواده روبه‌رو می‌شود. یک‌روز صبح زود دوچرخه‌اش را برمی‌دارد و با یک کیسه خواب و یک چادر مسافرتی کوچک و کمی وسایل شخصی می‌زند به دل جاده و بوم! می‌شود پسری که دور دنیا را رکاب می‌زند. جلد اول این مجموعه، شرح سفر تام در قاره اروپا و بعد هم آفریقا است. این جلد هم از جایی شروع می‌شود که تام از آفریقا از طریق دریا راهی سفری چندهزار کیلومتری می‌شود تا در پایین‌ترین نقطه قاره آمریکا پا به خشکی بگذارد.

تصویر و تصوری که خیلی از ما با شنیدن کلمه آمریکا به آن فکر می‌کنیم، کشور آمریکاست و نه قاره آمریکا. زبان و فرهنگ و رفاه و پیشرفت و سایر مولفه‌های زندگی مردم در کشور آمریکا، با قاره آمریکا و علی‌الخصوص نیمه جنوبی آن بسیار متفاوت است. تام بخش عمده ماجراجویی‌اش در همین نیمه جنوبی اتفاق می‌افتد و حین این جهانگردی دوچرخه‌ای اطلاعات جذاب، دست اول، جغرافیایی، فرهنگی و گاه تاریخی به مخاطب ارائه می‌کند. مخاطبی که هرگز به این سرزمین‌ها سفر نکرده و شاید هرگز هم تجربه چنین سفری برایش پیش نیاید. اشاره به خرده فرهنگ‌هایی مثل مدل سلام و احوالپرسی، تعارفات غذایی، مدل مهمان‌نوازی و امثال این‌ها از نقاط قوت و جذابیت کتاب است.

برای ذهن‌هایی که ممکن است مثل ذهن نوجوان (که مخاطب اصلی این مجموعه است) پراکنده باشد، بعد از عبور از هر کشور و در قالب برگه‌هایی دست‌نویس از دفتر خاطرات تام، اطلاعاتی که درباره آن کشور در طول عبور از آن به دست آمده بود، یکجا آورده می‌شود که خودش خلاقیتی جلب توجه کننده است. در عین حال به اندازه کافی مختصر و مفید هم هست.

خود تام درباره اختلاف طبقاتی حاکم بر آمریکای جنوبی و آمریکای شمالی اینطور اشاره کرده: «در آمریکای جنوبی مردم من را به هم نشان می‌دادند و می‌گفتند: این پسر حتما خیلی ثروتمند است که یک دوچرخه دارد و با آن سفر می‌رود. در حالی که در آمریکای شمالی (و مخصوصا خود ایالات متحده) مردم من را به هم نشان می‌دادند و می‌گفتند چه پسر فقیری! فقط یک دوچرخه دارد و با آن سفر می کند!»

ترجمه روان و استفاده از واژگان فارسی و روزآمد که زحمت آن بر عهده خانم لیدا هادی، مترجم خوشنام ادبیات معاصر، است به جذابیت کتاب افزوده است. جدا بودن بخش‌های مربوط به عبور تام از هریک از کشورهای قاره آمریکا، به مخاطب فرصت نفس کشیدن و دسته‌بندی آنچه خوانده است، در ذهنش می‌دهد.

از دیگر عوامل جذابیت جلد دوم مجموعه «پسری که دور دنیا را رکاب زد»، می‌توان به مسیرهای دریایی سر راه تام اشاره کرد که گاهی آنها را با خریدن بلیت کشتی پشت سر می‌گذارد، گاهی با قایق‌رانی هم‌سفر می‌شود و گاهی هم شرایط اقتضا می‌کند خودش دست به کار ساختن یک بلم و زدن به دل امواج خروشان به تنهایی شود. توضیح تک‌تک مراحل این انتخاب‌ها که گاهی با نقاشی همراه است، فضای مطبوع و خوشایندی را برای مخاطب رقم می‌زند.

اطلاعات تاریخی کوتاه (مثل آغاز ماجرای جویندگان طلا در کانادا) گاهی لابه‌لای روایت درباره کشورهای مختلف به مخاطب ارائه می‌شود که مختصر و مفید بودنش به پذیرش از سوی مخاطب کمک شایانی کرده است.

برای تجربه نازیسته گشتن دور دنیا با دوچرخه، همسفر شدن با تام گزینه مناسبی است. چرا که زاویه دید بکر و خلاقانه آلستر هامفریز، این کتاب را از سایر کتاب‌های سفرنامه‌گونه متمایز کرده است و نوجوان بودن قهرمان اصلی، مخاطب را وادار به چشم‌پوشی از گرفتن ایرادات بنی‌اسرائیلی می‌کند و به خود داستان دل می‌دهد.

عنوان: پسری که دور دنیا را رکاب زد، کتاب دوم سفر به آمریکا/ پدیدآور: الستر هامفریز، مترجم: لیدا هادی/ انتشارات: اطراف/ تعداد صفحات: 134/ نوبت چاپ: نهم.

انتهای پیام/