«داستان‌های شاهنامه» را فراموش نکنید
برای شاهنامه جا باز کنید!
کتاب «داستان‌های شاهنامه» که مجید گل‌محمدی آن را به نثر برگردانده است، یکی از سه‌جلدی‌ست که انتشارات آرایان در یک قاب سخت تحت عنوان «مجموعه ادبیات کهن(۱)» عرضه کرده است. (دوجلد دیگر این مجموعه، حکایت‌های مثنوی و حکایت‌های کلیله و دمنه هستند).
نسل ما در برابر ادبیات کهن، نسل بسیار بی‌توجهی‌ست. برخلاف ادعاهایی که می‌کنیم، خیلی از ما به غیر از رستم و سهراب و چند بخش محدود که در کتاب‌های درسی خوانده‌ایم، هیچ شناختی از اسطوره‌های ادبی و فرهنگی‌‌مان نداریم و باور کنید بین ما افراد زیادی هستند که فکر می‌کنند ماجرای آرش کمانگیر و پرتاب تیر افسانه‌ای‌اش از داستان‌های شاهنامه است!
اهمیت آشنایی و شناخت پیشینه‌های فرهنگ و ادبیات یک تمدن بر هیچ کس پوشیده نیست و شاید به طور کلی مراجعه به کتاب‌ها و منابعی که در سنین مختلف برای کودکان و نوجوان تهیه شده‌اند و به این موضوعات مهم می پردازند، کار پسندیده ای هم باشد. اما به دلیل همان فاصله‌ای که سال‌هاست بین نسل ما پدرمادرها و شاهنامه‌خوانی ایجاد شده است و خود شاهنامه را گاهی نیازمند تفسیر و توضیح و استاد می‌دانیم و جسارت مراجعه شخصی و مستقل به آن را نداریم، بین پیشنهادات‌مان برای انتخاب کتاب بچه‌ها، معمولا ادبیات کهن و مخصوصا شاهنامه جایی ندارد.
بچه‌ها هم که معمولا خوراک فکری و علایقشان را در وهله اول از بین دیده‌ها و شنیده‌هایشان در سطح خانواده و اقوام انتخاب می‌کنند، در نتیجه احتمال اینکه خودشان آشنایی قبلی داشته باشند یا توجهشان جلب شده باشد، به خودی خود احتمال کمرنگی است.
برای جبران این کم‌کاری نسل ما، خوب و حتی لازم است که با توجه به گروه سنی بچه‌ها، کتاب‌های مختلفی که محور اصلی‌شان ادبیات کهن هستند را به سبد مطالعاتی و فرهنگی خانواده‌ها اضافه کنیم.
حسن‌شان در این است که این کتاب‌ها معمولا شامل حکایت‌ها و داستان‌های کوتاه هستند و بچه‌ها می‌توانند بسته به کشش و ظرفیت‌شان کم‌کم آنها را دنبال کنند و به خاطر بسپارند. ذهنشان هم درگیر دنبال کردن یک ماجرای طولانی نمی‌شود که برایشان خسته‌کننده باشد. از طرفی یادگیری در این سن معمولا فراموش نشدنی است. حتی اگر ماجراها با جزییات و ترتیب زمان در ذهنشان باقی نماند، اسامی افراد و خیلی از واژه‌ها و القاب در ذهنشان ماندگار می‌شود و می‌تواند در آینده مبنای هدایت فکری آنها به سمت مطالعات شخصی یا حتی پژوهش‌های تخصصی شود.
نثر این کتاب برای بچه‌ها مناسب، ساده، قابل فهم و خسته‌نکننده است. در واقع مولف در این کتاب، داستان‌های مشهور را بر اساس پهلوان‌ها از هم جدا کرده است. خوبی این کار در این است که هم می‌توان به راحتی هر بخش را در زمان کوتاهی خواند و خواندن بخش‌های دیگر را به فرصت‌های بعدی موکول کرد، هم می‌توان بر اساس علاقه و شناخت احتمالی بچه‌ها از نام پهلوان‌های شاهنامه، یک راست سراغ بخش ماجرای پهلوان مورد علاقه‌شان بروند. اسامی دیگر شاهزاده‌ها و پهلوانان وقتی در قسمت مربوط به یک پهلوان نام‌آشنا آورده می‌شود، برای کودک، خواندن بخش و ماجرای مربوط به آنها هم ترغیب کننده است.
درمیان تعریف ماجراها و داستان‌های شاهنامه به نثر روان، ابیات موثر و مشهور (و غالبا غیرسخت) هم آورده شده است. ابیاتی که تعدادشان آن‌قدر زیاد نیست که بچه‌ها را اذیت کند، اما از بین واژه‌های همان ابیات هم هر کجا واژه جدید یا سختی به چشم‌آمده، شرح داده شده است. داستان‌ها هم طوری انتخاب و چیده شده‌اند که ارتباط بین شخصیت‌ها و داستان‌ها مشخص باشد و مخاطب کم سن و سال گیج نشود.
تا الان سه مجموعه سه جلدی ادبیات کهن از این انتشارات منتشر شده که محوریت جلدهای دیگر آن، حکایت‌های سعدی، نظامی، هزارویک‌شب و… هستند.
البته هرکدام از جلدهای داخل یک مجموعه، به تنهایی هم قابل تهیه است و الزامی برای خرید سه‌جلد یک‌جا وجود ندارد.
عنوان: داستان‌های شاهنامه/ پدیدآور: مجید گل‌محمدی/ انتشارات: آرایان/ تعداد صفحات: 269/ نوبت چاپ: ششم.
انتهای پیام/
