09 فروردین 1403
Tehran
9 ° C
ما را در شبک های اجتماعی دنبال کنید
آخرین مطالب
بازگشت
a

مجلهٔ الکترونیک واو

روایتی تاریخی با چاشنی هنرهای ایرانی
در جستجوی آرامش عدالت

زندگی سرشار از فراز و فرود‌هایی است که انسان را به خود مشغول نگه می‌دارد. اما برای بعضی، تنها مشغولیت نیست. بلکه پی بردن به بزرگ‌ترین راه هستی، چرایی زندگی‌ست و این راز از دل و زبان نیاکان و قرون گذشته تا به امروز، دست به دست گشته تا بلکه بتوان از گوشه‌ای از آن پرده برداشت.

کتاب «شب و قلندر» نوشته منیژه آرمین با پرواز بین سه دنیای افسانه و خیال، تاریخ و هنگامه و حقیقت و واقعیت، سعی در پاسخ به این چرایی و چیستی داشته است.

اما چگونه می‌توان این دنیاها را در کنار یکدیگر قرار داد؟ در این‌جاست که برای آشنایی با قلم نویسنده، ابتدا باید به سراغ خود او برویم.

منیژه آرمین متولد بیست‌وسوم آذرماه سال هزاروسیصدوبیست‌وچهار، در تهران، روان‌شناسی هنرمند است که علاوه‌بر داستان‌نویسی به پیکرسازی و سفال‌گری نیز، اشتغال دارد. هم‌زمان با فار‌غ‌التحصیل شدن در رشته تربیت معلم، به رشته روانشناسی پرداخته و درکنار آن مدرک کارشناسی مجسمه‌سازی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران را نیز کسب کرد.

زمینه فعالیت گسترده خانم آرمین به ایشان دیدی باز در خلق اثرهای هنری ماندگار داد. تا جایی که مرحوم امیرحسین فردی درباره آرمین گفت: «بی‌گمان منیژه آرمین یکی از زنان نویسنده موفق ایرانی است که در آثارش اصالت‌ها و زیبایی‌های زندگی مردان و زنان این سرزمین دیده می‌شود. به اعتقاد بنده هنوز آرمین با افق و خواسته‌های خود در فضای ادبیات داستانی فاصله زیادی دارد. به‌نظرم چشم‌داشت او از ادبیات گسترده است و شوقش برای نوشتن و آفرینندگی بسیار. و به همین میزان و مقیاس نیز انتظار ما از ایشان افزون و اشتیاقمان فراوان است.»

البته به دلیل موفقیت‌ها و کسب درجات بالایی که داشتند، این کلمات کفاف و یارای در خود جای دادنشان را ندارند، اما نویسنده با نوشتن کتابی به نام «خاک عشق» که در آن به شرح زندگی خود پرداخته، کار ما را آسان کرده و راهی برای آشنایی بیشتر خوانندگان با زندگی خود در برابر آن‌ها قرار داده است.

ـ شبی تاریخی

کتاب شب و قلندر جلد اول از چهار‌گانه‌ای است که به بررسی چهار دوره تاریخی از زمان مشروطه تا انتهای سلطنت رضا شاه پهلوی می‌پردازد.

داستان با روایت سوم شخص در دل کوه‌ها و راه‌زنان مسکون در آن‌ها آغاز می‌شود. زور بازویی حکایت می‌شود که بازوانی را از حمل زندگی بازداشته و قدرتی که شب و روز، تخم کینه و نفرت در دل مردمان پراکنده است. اما همیشه نیز ماجرا به این طریق پیش نمی‌رود. گاه مهربانی چنان بر نفرت غلبه می‌یابد که مسیر زندگی به کلی تغییر می‌کند.

نویسنده، با زبان تمثیل از قالیچه و داستانی روایت می‌کند که چون زندگانی ارسلان نامدار، شیوه و منش افراسیاب ما را، دگرگون کرد.

البته که تمامیت ماجرا در این خلاصه نمی‌شود. این‌که در دل داستانی تمثیلی و کهن که به زبانی قابل فهم بیان شده، شمه‌ای از تاریخ و راه‌برد آن را قرار بدهی، خود هنر نویسنده‌ای است که در کمتر قلمی پیدا می‌شود.

ـ من کیستم؟

سوالی که سالیان سال است دست به دست گشته و هیچ بشری نتوانسته پاسخی همگانی برای آن بیابد و همین سوال، مسیر افراسیاب داستان را به دل شهر و دیارهای دیگر، باز می‌کند. چه این‌که هر فرد راه دستیابی به پاسخش متفاوت است. مولانا با سماع و ندای یاهو، افراسیاب با ندایی در پس زمان و قرون گذشته. اما نکته‌ای که در میان تمامی راه‌ها یکسان است، وجود عشق است. عشق، حقیقتی ابدی و ازلی که در دل هر بشر به گونه‌ای یگانه تجلی یافته است.

ـ عشق قجری

تاریخ از چه عشق‌هایی روایت می‌کند که حاکمان و بزرگان شهر و قریه‌ها به نابودی کشاندندش و البته که داستان ما نیز از این نابودی مستثنی نیست. ولی مگر حاکمان ظالم، تنها به نابودی عشق، بسنده خواهند کرد؟

نویسنده در دل این داستانی که شبانه در پی رد پایی از عدالت و آرامش است، به شرح تاریخی از قاجار و شکل‌گیری مشروطه، ظالم حاکمان و ناروایی‌هایی که در حق مردم این دیار شده می‌پردازد. به‌گونه‌ای که برای خواننده ملال‌آور و خسته‌کننده نباشد و او را با گذشته اقلیم و سرزمینش، آشنا کند.

درست است که نگارنده گاهی خواننده را غافلگیر کرده و از دل داستانی به داستانی دیگر می‌جهد و او را در شوک ناتمامی قصه، تنها رها می‌کند، اما می‌توان به این نکته با دیده اغماض نگریست. زیرا قلم نویسنده از هنرهایی پرده برمی‌دارد که در کمتر داستان ایرانی معاصری شاهد آن هستیم. برای مثال سفال‌گری که خود یکی از صناعت‌های خانم آرمین است در این داستان جایگاه ویژه‌ای دارد و به‌وسیله آن به زیبایی هرچه تمام‌تر حرفه و هنرهای ایرانیان را در این رشته و خلق شاهکارهای معماری و تاریخی بی‌نظیر به نمایش گذاشته است.

ـ داستان ناتمام

هرچند که تمام نکات داستان، قابل بیان در این چندخط نیستند، اما می‌توانند ما را مشتاق خواندن دوجلد ادامه‌ داستان قرار دهند، تا با قلم نویسنده و تاریخ ذکر شده در آن آشنا شویم.

 

عنوان: شب و قلندر/ پدیدآور: منیژه آرمین/ انتشارات: سوره مهر/ تعداد صفحات: 278/ نوبت چاپ: هفتم.

انتهای پیام/

ارسال نظر