کتاب «ماموریت ویژه آیت‌الله» درباره چیست؟

انقلابِ آیت‌الله

21 بهمن 1402

 تمامی رخدادهای اجتماعی در طول تاریخ حیات سیاسی هر کشوری همواره در روح و جان مردم آن سرزمین جاریست و تحت تاثیر همین جریانات تاریخ‌سازی‌های بعدی را رقم می‌زنند. در این میان شخصیت‌های موثر در روند این رخدادها چه بخواهیم و چه نخواهیم بیشترین تاثیر را درنحوه تعاملات بعدی مردم دارند.

انقلاب ایران و برچیدن حکومت 2500 ساله شاهنشاهی یکی از بزرگترین، عمیق‌ترین و شگرف‌ترین اتفاقات در تمام دوران تاریخی معاصر ایران است و بی‌شک رهبر این رویداد از جایگاه ویژه‌ای در افکار عمومی جهان برخوردار است.

روح‌الله خمینی با همین چهره مصمم که حتی در بحرانی‌ترین موقعیت‌های تاریخی به گواه اطرافیانش هیچ تنش و نگرانی و اضطراب و خوشحالی نتوانست آن را تغییر دهد و با قلبی آرام و مطمئن توانست برگی از مهمترین دوران تاریخی ایران را به نام خود رقم بزند.

تاریخ معاصر ایران و تحولات آن به طور چشم‌گیری در نوع تعاملات سایر کشورها با ایران اثر گذاشته است و روح‌الله خمینی به عنوان بنیان‌گذار این تغییر بزرگ به عنوان شخص اول انقلاب تاکنون نظرات زیادی را به خود جلب کرده است.

در مورد آیت‌الله خمینی در این سال‌ها کتاب‌ها، مقالات و حتی داستان‌ها و فیلم و سریال‌های زیادی نوشته و ساخته شده است. درباره مردی که تاریخ نیز از او نوشته‌ها و خاطرات زیادی دارد. چه تاریخی که موافقانش نوشته‌اند و چه تاریخی که مخالفانش نوشته و یا گفته‌اند.

هرکدام از این کتاب‌ها به وجوه مختلف شخصیت امام خمینی پرداخته‌اند. کتابی از بعد سیاسی و رهبری انقلابی او، کتابی از بعد عرفانی، کتابی از نگاه روح شاعرانه و گاه از شخصیت مذهبی و علمی و یا مردمی امام خمینی. اما کمتر کتابی در دل خود به تمام وجوه و ابعاد شخصیتی ایشان پرداخته که بتواند در عین بی طرفی خمینی را آنطور که باید به مخاطبی که نه او را دیده و نه او را درک کرده، بشناساند.

ـ ماموریت ویژه آیت‌الله

کتاب ماموریت ویژه آیت‌الله را رضا طاهرخانی نوشته است. این کتاب روایت داستانی و رمان‌گونه است از مبارزه صد ساله بر مبنای صدها برگ گزارش آشکار و اسناد محرمانه در روند شکل‌گیری نهضت اسلامی مردم ایران تا پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی که توسط نویسنده جمع‌آوری شده است.

رسالت این کتاب که حول محور شخصیت و رفتارهای امام خمینی می‌چرخد بر آن است تا حد و اندازه مفاهیم تاریخی و نقش جریانات و افراد و تفکرات در شکل‌گیری تاریخ معاصر ایران و منطقه جنوب غرب آسیا را به مخاطب جدید و قدیم انقلاب بشناساند.

ـ در کتاب چه می‌خوانیم؟

در این کتاب رضا طاهرخانی 12 فصل مبسوط از اتفاقات قبل از انقلاب تا جنگ تحمیلی را به تحریر در آورده است. با بیانی که هنگام خواندن بیشتر جریانی داستانی در ذهن مخاطب شکل می‌گیرد. هر یک از این فصول با توجه به تمامی اسناد و مدارک تاریخ مستند و شفاهی نگاشته شده است. ویژگی منحصربه‌فرد این کتاب نسبت به سایر کتب مشابه اولا قلم و روایت داستانی آن است و دوم استفاده طاهرخانی از روزنامه‌ها، نوشته‌های مستند و روایت‌های خارجی و نگاه‌های خارج از ایران و افراد و کشورهایی است که از انقلاب ایران و شخص آیت‌الله خمینی تاثیر گرفته و یا او را دنبال و رصد می‌کرده‌اند. همچنان که نویسنده، خود معتقد است اسناد تاریخی خارجی اعتبار و جزییات گسترده‌تری در خود دارند و بسیاری از سرویس‌های اطلاعاتی خارجی اطلاعات دقیق‌تری را ارائه می‌دهند.

کتاب مأموریت ویژه آیت‌الله، مجموعه پژوهش‌هایی است که درباره دورانی صورت می‌گیرد که سرویس‌های خارجی در ایران فعال بودند. بنابراین، اسناد مورد استفاده در کتاب بسیار دقیق‌اند. چنان‌چه این افراد نگاهشان به رویدادی چنین مهم در ایران بی‌طرفانه‌تر و گزارش مانندتر است.

در عین حال تقابل و مقایسه تن به تن آیت الله خمینی با محمد رضا پهلوی، از شخصیت تا نحوه حکومت‌داری، مردم‌داری، دین‌داری، سیاست‌ورزی، سواد و دانش و شجاعت و تهور و میهن‌پرستی و ایران‌دوستی و حتی نحوه تقابل با دنیای پیش رو و ابرقدرت‌ها در این کتاب بسیار پررنگ است. حال آنکه همه این‌ها نه از جنبه سلیقه نویسنده و یا مخاطب بلکه بر اساس تاریخ و آنچه نزدیکان و یا حتی گردانندگان اصلی و نزدیک این دوره تاریخی بر زبان آورده و یا ثبت کرده‌اند مورد توجه است. از جمله اسنادی که در این کتاب استفاده شده نامه‌هایی است که سفرای مختلف برای کشور تابعه‌شان و یا بین سیاست‌مداران ایرانی رد و بدل شده‌ است.

ـ چرا و چگونه؟

کتاب در هر فصل با توجه به عنوان آن در مورد اتفاقات و نحوه ورود و تعامل آیت‌الله با آن رویداد و روند تاریخ نکاتی را مطرح می‌کند. در عین حال هر فصل یک بعد از ابعاد گسترده‌ شخصیت آیت‌الله خمینی را نیز بازگو می‌کند.

جذابیت بزرگ دیگر این فصول فراغت نویسنده از تملق و کلیشه است. کتاب مستندوار تنها اتفاقات را روایت نکرده است بلک اتفاقات را طوری کنار هم چیده است تا در این میان شخصیت و ویژگی‌های آیت‌الله بر اساس آن و در خلال رویدادها خودش را نشان دهد. آنچه مخاطب دستگیرش می‌شود نه احساسات نویسنده بلکه عمل‌ها و عکس‌العمل‌های آیت‌الله در قبال اتفاقات است. آنچه کرد و آنچه دیگران دیده و تاثیرش را متوجه شده‌اند. همچنین هوشیاری طاهرخانی در بیان بدون کسل‌کنندگی تاریخ آنجاست که رویدادها را بر اساس عملکرد امام خمینی آورده است و این کتاب تنها بیان سری‌وار اتفاقات نیست.

نویسنده همچنین در این کتاب به سراغ چرایی و انگیزه‌های تحقق انقلاب اسلامی رفته و این سوال را مطرح کرده که چرا مردم از حکومت پهلوی رویگردان شدند و با نهضتی که امام آغاز کرد، همراه شدند.

ـ در آخر

این کتاب مستند روایی قطعا می‌تواند در جذب مخاطبی که امروز چهل و چند سال بعد از انقلاب، امام خمینی را مشاهده می‌کند و از آن شاید فقط بزرگنمایی یا روایت یک طرفه شنیده است جذاب و قابل تامل باشد، اما ایراد بزرگ و غیرقابل چشم‌پوشی کتاب در طراحی جلد، صفحات و قطع کتاب است که به طور چشم‌گیری محتوای آن را تحت شعاع قرار خواهد داد.

 

عنوان: ماموریت ویژه آیت‌الله/ پدیدآور: رضا طاهرخانی/ انتشارات: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل/ تعداد صفحات: 575/ نوبت چاپ: اول.

انتهای پیام/

بیشتر بخوانید