آنهایی که صفحه روزنامه فرهیختگان را دنبال می‌کنند با نام صادق امامی آشنا هستند. امامی از رسته روزنامه‌نگاران تحقیقی محسوب می‌شود. همان‌هایی که به جای نشستن پای مانیتور و جستجو در موتور جستجوی گوگل و به جای تلفنی کسب اطلاع کردن در اولین فرصت کوله‌ای جمع و جور می‌کنند و با اولین پرواز و یا اتوبوس خودشان را به میانه ماجرایی می‌رسانند. دقیق می‌بینند و با هر شخصی که فکر می‌کنند می‌تواند ابعادی از مسئله را برایشان روشن کند به گفتوگو می‌نشینند.
متن و نثر این اثر به شدت قابلیت داشت که یا تبدیل به یک گزارش شود و یا تبدیل به یک روایت پر از آه و ناله تا از خواننده‌اش اشک چشم بگیرد. اما امامی در این کتاب نه صرفا گزارشی روزنامه‌ای نوشته و نه به دنبال برجسته کردن نکاتی بود تا با آن عواطف خواننده را درگیر کند. تمرکز او بر نگارش روایتی در قالب سفرنامه بود با محوریت پدیده اجتماعی و اقتصادی کولبری.
امامی توجه داشته است که تفاوت‌های بی‌شماری بین یک گزارش با کتابی که قرار است در قالب یک سفرنامه منتشر شود، وجود دارد. فارغ از سبک نگارش و نثر برای ماندگار شدن یک کتاب، علاوه بر دیده‌ها و شنیده‌های خودش نیاز به بررسی‌های بیشتر و دقیق‌تری است. به همین دلیل در مصاحبه‌ای پیرامون این اثر اعلام کرد در تهران با «نژاد جهانی» فرماندار اسبق سردشت و «عثمان مزین» وکیل کولبرانی که در مرز کشته می‌شوند نیز گفتوگو کرده است.
امامی در کنار این گفتگوها اطلاعات و آمارهای اقتصادی نیز همچون نرخ بیکاری، میزان واردات کالا به کشور به شیوه کولبری و حجم واقعی قاچاق در کشور و تبعات کولبری بر آینده کشور و نسل جوان نیز پرداخته و آنها را در قالب یک سفرنامه به گونه‌ای وارد کرده است که کمترین ضربه را به حیثیت روایی کار وارد کرده است.
به همین دلیل اطلاعات جانبی و مفید از گزارش امامی قابل دریافت است. به عنوان نمونه کتاب برای مخاطب عادی چون من روشن می‌کند که شرایط کولبری در مرزهای مختلف با یکدیگر متفاوت است در مریوان بیشتر سیگار، کفش، تلویزیون، پوشاک و… وارد می‌شود و در مرزهای دیگر، ممکن است اقلام دیگری از جمله مشروبات الکلی هم وارد کشور شود.
تلاش نویسنده بر این بوده تا از کولبر به عنوان یکی از حلقه‌های این پدیده فراتر برود و کل زنجیره را برای ما روایت کند. کل زنجیره با همه حواشی آن. افرادی که بیشترین سود را از این راه به دست می‌آورند، صاحبان اصلی که می‌توانند تاجرانی در بازار تهران باشند. آنها کالا را سفارش می‌دهند و بدون اینکه هزینه‌ای برای گمرک پرداخت کنند، کالای خود را وارد بازار می‌کنند.
روایت امامی به فرامتن‌های متعدد و ابعاد مختلف می‌پردازد که در نوع خودش بسیار قابل توجه و تا حدی تکان‌دهنده است. برای مثال استفاده از مواد مخدر توسط برخی کولبران دو حالت دارد، یک دسته افرادی هستند که براساس دردهای ناشی از کولبری به سمت مصرف این موارد روی می‌آورند. دیگری، افرادی هستند که برای اینکه از دست نیروهای مرزبانی فرار کنند یا بتوانند بار بیشتری وارد خاک کشور کنند، به پیشنهاد دلال‌ها، مشروبات الکلی استفاده می‌کنند؛ چرا که اگر بار از بین برود یا آسیبی ببیند، سود دلال در این میان از دست می‌رود؛ بنابراین دلال‌ها برای اینکه سودشان از بین نرود یا کم نشود، کولبرها را تهییج می‌کنند تا برای تحمل بیشتر به مصرف این مواد روی بیاورند.
در واقع امامی تلاش کرده تا در این اثر به بررسی پدیده کولبری فارغ از مسایل سیاسی و احساسی بپردازد. امامی راهی روستای مرزی درمان‌آباد شهرستان سردشت در آذربایجان غربی شد و در روستا، میهمان خانواده یوسفی شد که چند هفته قبل یکی از اعضای خانواده‌شان در مرز کشته شده بود.
در کتاب به مساله کولبرانی که بر اثر تیراندازی مرزبانی کشته می‌شوند هم پرداخته و با عثمان مزین، وکیل خانواده کولبران کشته شده نیز گفتوگو کرده و به آسیب‌شناسی دادگاه‌های نظامی پرداخته است.
به نظر می‌رسد صادق امامی باید در کنار روایت سختی‌های کولبری و رنج و محنت کولبران بر نگاهی منطقی نسبت به این پدیده تمرکز کند.
عنوان: یک زمستان با کولبرها/ پدیدآور: صادق امامی/ انتشارات: سوره مهر/ تعداد صفحات: 218/ نوبت چاپ: اول.
انتهای پیام/
