«مهاجران و پناهندگان»، جوابی برای پرسش‌ها

کودکان می‌پرسند!

26 مرداد 1401

شنیدن کلماتی مانند مهاجرت و پناهندگی احساساتی مانند ترس، غم، دلتنگی، سردرگمی و سختی توأم با امیدواری با خود به همراه دارد.

مهاجرت برای هر شخص می‌تواند دلایل خاص و مفهوم خودش را داشته باشد؛ رسیدن به آرامش ذهنی، موقعیت اجتماعی یا مالی بهتر، کسب علم و دانش و یا حتی دین و مذهب.

می‌دانیم مهاجرت از زمان خلقت بین تمام موجودات وجود داشته است و البته در زندگی بشر و پیشرفت و علم و دانش و به وجود آمدن تمدن‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای داشته است؛ و حتی در گسترش اسلام با هجرت پیامبر(ص) آغاز شده است. همین‌طور در کتاب آسمانی ما، قرآن کریم، آیاتی دربارهه مهاجرت آمده است. در تفسیر آیه ۹۷ سوره نساء آمده است: «همانا کسانی که فرشتگان جانشان را می‌گیرند، در حالی که بر خویشتن ستم کرده‌اند، از آنان پرسیده می‌شود شما در چه وضعی بودید؟ گویند: ما در زمین مستضعف بوده‌ایم. فرشتگان در پاسخ گویند: مگر زمین خدا گسترده نشده بود تا در آن هجرت کنید؟» بنابراین یکی از راه‌های رسیدن به هدف و ایدئال هر شخص می‌تواند مهاجرت باشد.

مهاجرت همیشه سختی‌ها و چالش‌های فراوانی داشته است و هر فردی که تصمیم به مهاجرت می‌گیرد، تا حدودی به آن واقف است؛ اما امید برای رسیدن به روزها و زندگی بهتر و باکیفیت‌تر تحمل آن سختی‌ها را آسان می‌کند.

داستان‌ها و رمان‌های بسیاری درباره مهاجرت نوشته شده است که گاه تجربه شخصی نویسنده در آن آورده شده است که به‌خوبی تمام احساسات، سختی‌ها و فراز و نشیب‌هایی را که ممکن است برای هر فرد در طول سفر و بعد از رسیدن به مقصد اتفاق بیفتد، روایت کرده است.

همین‌طور از آنجایی که مهاجرت و پناهندگی موضوع مهمی در تمام دنیا است، فیلم‌ها و حتی انیمیشن‌هایی با این موضوع ساخته شده است.

ما دهه شصتی‌ها از این قیبل انیمیشن‌ها زیاد دیده‌ایم و با تمام شخصیت‌های آن زندگی کرده‌ایم، با اشک‌هایشان برای دلتنگی اشک ریخته‌ایم، با لبخندشان خندیده‌ایم و حتی برای گذشتن از خطرها و مشکلاتشان و رسیدنشان به مقصد دعا کرده‌ایم و البته سؤال‌های زیادی در دنیای کودکی‌مان در ذهنمان به وجود آمده که شاید بی‌پاسخ مانده‌اند.

بخش کودک و نوجوان انتشارات فاطمی، کتاب طوطی، یک مجموعه چهار جلدی با عنوان «کودکان در دنیای ما» اثر کری رابتس و لوییس اسپیلزبری را با ترجمه شادی جاجرمی‌زاده و تصویری گری حنانه کای منتشر کرده که به مسایل اجتماعی که در دنیای امروز وجود دارد و سوالاتی را که ممکن است برای کودکان به وجود بیاورد طرح کرده و اطلاعات خوبی را به زبان ساده و با استفاده از کلمات قابل فهم برای کودکان یکجا جمع آوری کرده است. کتابی که توانسته جایزه لاک‌پشت پرنده را به خود اختصاص دهد و همچنین منتخب طرح سامان بخشی کتاب رشد شده است. «کودکان در دنیای ما مهاجران و پناهندگان» عنوان یک جلد از این مجموعه است که در 32 صفحه به خوبی درباره دلیل مهاجرت و پناهندگی انسان‌ها ، مشکلات، سختی‌ها و حتی احساسات آن‌ها سخن گفته است.

در دنیای امروز ما، کودکان، کلماتی مانند ترک اجباری وطن، اقامت گرفتن، گذرنامه، کمپ پناهندگان و از این قبیل کلمات را می‌شنوند و ممکن است سؤالاتی برایشان به وجود بیاید. خواندن این کتاب برای درک آن کلمات به آنها کمک خواهد کرد. نیز، به کودکان کمک می‌کند اگر زمانی با یک کودک مهاجر رو‌به‌رو شدند، چطور با او رفتار کنند و بهتر بتوانند احساس آن کودک را درک کنند.

در بحث مهاجرت باید توجه ویژه‌تری به کودکان داشت؛ چرا که حساس‌‌اند و درک بسیاری از شرایط پیش آمده برایشان دشوار است.

در قسمتی از کتاب آمده است: «اگر تا حالا توی پارک یا فروشگاه چند دقیقه‌ای مادر یا پدرت را گم کرده باشی، می‌دانی تنها بودن چقدر ترسناک است؛ اما تنها بودن در یک کشور غریبه برای کودکان بسیار سخت‌تر است. بسیاری از کودکان ممکن است در طول سفر خود پدر، مادر و یا سرپرستشان را از دست بدهند.»

وقتی این چند جمله از کتاب را خواندم که خواندن کتاب مصادف شده بود با روزهای محرم و شنیدن دوباره روضه‌های کربلا، به یاد حضرت رقیه و کودکان کاروان افتادم که مهاجرت را از مدینه به‌همراه پدر و مادر و برادران و بنی‌هاشم آغاز کردند و منزل به منزل راهی شدند. شاید مقصد را در ذهن خودشان جایی خوب تصور کرده بودند. جایی که می‌توانند همگی با هم زندگی خوبی داشته باشند، جایی که شاید بتوانند دوستان جدیدی برای خودشان پیدا کنند، بازی‌های جدیدی یاد بگیرند و… اما امان از زمان رسیدن و مقصد! امان از دشت کربلا و خرابه‌های شام که چه اتفاقاتی را با چشمان خود ندیدند و چه سختی‌ها و مصیبت‌هایی را با جسم و قلب کوچکشان تحمل نکردند.

تصویرگر کتاب به‌خوبی از تمام فضای صفحه استفاده کرده است. رنگ‌های به کار رفته در کتاب ابتدا که به ترک کردن اجباری خانه و کشور پرداخته سرد و خاکستری است و در ادامه که از رسیدن به کمپ‌ها و کمک‌هایی که به پناهندگان و مهاجران می شود توضیح داده شده رنگ صفحات سفید و شاد شده است که احساس امیدواری و زندگی را انتقال می‌دهد.

نویسنده به این نکته توجه داشته که ممکن است زمانی که کودکان این کتاب را می‌خوانند، احساسی مانند ناراحتی، ترس و دلهره به سراغشان بیاید از اینکه ممکن است تمام این شرایط هم برای آن‌ها اتفاق بیفتد. پس پیشنهاد می‌دهد درباره احساسشان با بزرگ‌ترها صحبت کنند و این پیام را به بچه‌ها می‌دهد که افراد زیادی در سراسر جهان برای بهتر شدن وضعیت زندگی و پایان دادن به سختی‌ها در تلاش‌اند و همین‌طور راه‌های کمک به کمپ‌ها و پناهجویان را در اختیار کودکان قرار می‌دهد.

به امید روزی که هیچ انسانی هیچ جای کره خاکی مجبور به ترک خانه و خانواده‌اش نشود و کودکان در تمام جهان غرق در شادی و خوشحالی باشند.

 

عنوان: پناهندگان و مهاجران (از مجموعه کودکان در دنیای ما)/ پدیدآور: کری رابتس، مترجم: شادی جاجرمی‌زاده، تصویرگر: حنانه کای/ انتشارات: کتاب‌های طوطی (واحد کودک و نوجوان انتشارات فاطمی)/ تعداد صفحات: 32/ چاپ: اول.

انتهای پیام/

بیشتر بخوانید