اسلام | مجله الکترونیک واو

نگاهی بر کتاب شرح خطبه منا

افشاگری علیه ظلم مقدمه‌ای بر قیام سرخ

حدود دوسال پیش از مرگ معاویه، در حجی که امام حسین علیه‌السلام گذاردند خطبه‌ای ایراد کردند که می‌تون این خطبه را مطلع قیام ایشان در سال ۶۱ هجری دانست. خطبه‌ای که امام در مکه برای بیش از هزار نفر از صحابه پیامبر و تابعین ایراد فرمودند. خطبه منا در شرایط و تنگنای سیاسی حکومت معاویه […]

ادبیات ایران برای یکی از متفاوت‌ترین زنان تاریخ چه کرده است؟

اگر زینب نبود…

دختر امیرالمومنین علی (علیه السلام) دارای علم وافر خدادادی بود. ابن‌عباس از وی با این عبارت نقل می‌کند و می‌گوید: «بانوی خردمند ما زینب (سلام الله علیها) و همین بس که در بنی‌هاشم به «عقیله» یعنی بانوی خردمند معروف بود و آن هنگام که حضرت زینب (سلام الله علیها) در اسارت وارد کوفه شد. او […]

نقد و بررسی کتاب «داستان بریده‌بریده»

مثال چشمه خورشید و دیده خفاش

ـ هنجارگریزی با هنجارشکنی تفاوت دارد برای ابداع و نوآوری باید هنجارگریزی کرد. هنجارگریزی نیز به انواع لفظی، محتوایی و دستوری تقسیم می‌شود. یعنی با روش‌های هوشمندانه به خط قرمزها نزدیک شد اما در این اثر به‌جای هنجارگریزی لفظی و معنایی با هنجارشکنی مواجهیم. تا جایی که این شائبه ایجاد می‌شود که نویسنده هنجارها و […]

راه دشواری که نویسنده «عقیله» انتخاب کرده است

نامه سرگشاده به پیام‌آور کربلا یا مستندنگاری؟!

همچنان که راوی کتاب نیز اول شخص با مخاطب است و درست است که شیوه تازه‌ای برای روایت زندگانی آن حضرت محسوب می‌شود، اما با جلو رفتن اثر می‌فهمیم که نویسنده با انتخاب این زاویه دید حسابی دست و پای خودش را بسته و اثر را در تاروپود احترام گیر‌ انداخته است. نکته دیگر دوگانگی […]

مروری بر روایتی مستند درباره اصحاب سیدالشهدا(ع)

بینایی باید…

اگر تمایل دارید یک کتاب کاملا متفاوت از عاشورا بخوانید بینایی می‌تواند همراه خوبی باشد. وجه تفاوت آن هم در نظر من این است که نویسنده این‌بار از جانب امام (علیه‌السلام) یا بنی‌هاشم به اتفاقات کربلا نپرداخته. بلکه کتاب روایتی است مستند از همراهان امام در سفر الی‌الله؛ همراهانی که شاید اسامی برخی‌هایشان را نشنیده‌ایم […]

مروری بر کتاب «پس از پنجاه سال» سیدجعفر شهیدی

در ستایش پرسشگری

مرحوم شهیدی در فصول ابتدایی توضیح می‌دهد که درباره علت قیام امام چه چیزهایی شنیده. او شنیده که علتش بیعت نکردن با خلیفه فاسق یزید بوده است اما در ادامه توضیح می‌دهد که این دلیل او را قانع نکرده است. عنوانی که مرحوم شهیدی برای کتابش انتخاب کرده هم به نظر نگارنده برخاسته از نتیجه‌ایست […]

مروری بر زندگی حضرت خدیجه(س) در یوما

زنی از جنس باران

داستان با راوی اول شخص و با شیبی ملایم از مادرانگی خدیجه کبری(س) شروع می‌شود و تا لحظه وفات او ادامه می‌یابد. ضرب‌آهنگ قلم دلنشین است و ریتم روایت آهنگین. زبان داستان در عین پختگی و دوری از هر تکلف و اغراق به‌قدری روان و سیال است که خواننده را تا پایان داستان با خود […]

شیخ رافضی یا دختر امیر اصفهان

قهرمان این کتاب کیست؟

ماه خاتون، دختر امیر اصفهان است. در در کدام دوره و حکومت کدام خلیفه و چه سالی، مشخص نیست. فقط می‌دانیم اتفاقات داستان زمانی رخ می‌دهد که مذهب تشیع هنوز مذهب رسمی مردم ایران نشده است. داستان در برهه‌ای از تاریخ اتفاق می‌افتد که شیعیان را رافضی می‌خواندند. دوره‌ای که رافضی‌ها مغضوب هستند. مخصوصاً علمای […]

نقدی بر یک داستان زنانه تاریخی ـ مذهبی

عقیم؛ نه زنانه، نه تاریخی!

«شبیه مریم» ما را به قلب تاریخ می‌برد؟! رمان «شبیه مریم» از انتشارات کتاب جمکران با تصویرگری «محمد صادق» درباره زندگی و زمانه بانو فضه از زمان زندگی در نوبه (شهری در آفریقا) تا زیست وی در فضای مدینةالنبی است. آیا «شبیه مریم» حداقل‌های یک داستان تاریخی را دارد؟ نگاه به زن در این داستان چگونه […]

تاریخ بیهقی چگونه از امام حسین(ع) یاد می‌کند؟

ذکر بر نی شدن حسینِ علی

علاوه بر مرثیه‌هایی که از زمان کسایی تا به امروز در رثای شهدای کربلا سروده شده، یا مقتل‌نگاری‌ها و تاریخ‌نویسی‌ها، در سایر آثار ادبی ما هم آن امام حضور دارد. شهید کربلا به نمونه آرمانی و مثالی مظلومان و کشتگان به ناحق تبدیل شده و مدام در دل تاریخ، بازخوانی می‌شود. از جمله این موارد، […]

مقتلِ ادبیِ مصائب خاندان اهل بیت(ع) در ماجرای کربلا

داستانِ راستانِ نوین

چیزی که این نوع روایت از مقتل را با سایر مقاتل متفاوت می‌کند، وزن ادبی و قدرت قلم نویسنده است که چگونه توانسته یک روایت تراژیک و غمبار تاریخی را با ادبیات روز همراه کند و به عنوان یک اثر خواندنیِ امروزی ـ و نه یک کتاب تاریخی ـ به مخطاب عرضه کند. سختی این […]

خواندن تاریخ با زبانی غیر از تاریخ

انقلاب درونی با نقب زدن از لفظ به معنا

متقدم‌ترین مقتلی که در دست است از ابومخنف نقل شده که شیخ مفید در ارشاد به آن گزارش استناد می‌کند. مقاتل معروف دیگری چون لهوف و مقتل الحسین خوارزمی نیز به رشته تحریر در آمده‌اند. من اعتقاد دارم مقاتل اولیه به‌خصوص ابومخنف علی‌رغم سخت‌خوانی، چون با حادثه قرابت بیشتری دارند، بی‌پیرایه‌تر از آن حرف می‌زنند. […]

«حسینِ علی» مقتلی به فارسی سره است

قدر این مرتبه نشناخته‌ای…

راویان حادثه عاشورا چه کسانی هستند؟ راویان حادثه کربلا سه گروه هستند؛ گروه اول خود خانواده از میان اهل بیت(ع)، امام سجاد(ع) بیشتر از دیگران در این باره روشنگری کردند. گروه دوم از راویان عاشورا، خود دشمنان بوده‌اند. وقتی که ابن‌زیاد قصد داشته تا به لشکریانش جایزه دهد، هر کسی اعلام می‌کرده من چه کار […]

شاعرانگی در روایت تاریخ یک قیام

موسیقی منثور عاشورایی

عموماً مقتل‌نویسان از ذوق ادبی بی‌بهره بوده‌اند اما م.موید ذوق ادبی بدیعی دارد که پیشتر هم آن را در کتاب‌های شعرش به ما نشان داده است. همین گزینه برای آن‌ها که دغدغه زبان و وجه ادبی در مطالعاتشان دارند، موجب می‌شود با این اثر ارتباط خوبی برقرار کرده و دوستش بدارند. م. موید تحصیلات حوزوی […]

مقتلی معاصر از زبان یک شاعر

بازآفرینی حماسه در دنیای رو به ویرانی

حالا بعد از گذشت چندین سال نام او را روی جلد کتابی دیدم، که کتاب شعر نبود اما قواعد جهان ادبی‌اش در همان عنوان کتاب برایم خودنمایی کرد. موید جای آنکه بنویسد حسین ابن علی علیه‌السلام می‌نویسد: «حسینِ علی درود خداوند بر او» و همین قاعده تا انتهای کتاب برقرار است. مویدِ شاعر در «حسینِ […]

آیا «نا» در معرفی شهید صدر حق مطلب را ادا کرده؟

نه!

دو اشکال اساسی این زندگی‌نامه داستانی را دچار ضعف های متعدد کرده است. اول اینکه اثر با شتابزدگی نوشته و منتشر شده است. اشکالی که برای فهمیدنش حتی لازم نیست کتاب را شروع کرد بلکه نویسنده در همان پیشگفتار به طور غیرمستقیم اعتراف می‌کند برای نوشتن این اثر اطلاعات محدودی در اختیار داشته است. مطالعه […]