مجله الکترونیک
مروری بر «مکاشفه بهاری یک همسایه واله»
محمد عربی در نقش نویسنده این داستان، خساست به خرج نداده و از هر طیفی در حوزه یک نماینده در داستانش قرار داده است. از آدمهایی سطحی، فرصتطلب و خشن و گاهی حتی فحاش بگیرید تا بریده از حوزه و حتی نمایندگانی با تفکرات انجمن حجتیه. (من در فرایند اشاره به این موضوعات در پی […]
مروری بر رمانی که پا در واقعیت دارد
شخصیت احمد در رمان یاماها شخصیتی چندبعدی است؛ کسی که در عین اینکه در یک خانواده سنتی بزرگ شده و سنتها و قوانین خانوادگی آن را پذیرفته و به آن پایبند است، مسیری به ظاهر متفاوت را در پیش میگیرد و در این مسیر تجاربی را از سر میگذراند که باعث تحول شخصیت و دیدگاه […]
آغازی خوب با پایانی روشن
محله ناظرآباد مصداقی از محلههای فقیرنشینِ حاشیهایِ شهرهای بزرگ است. اما آنچه به عنوان اوج نقطه تضاد در رمان رخ نشان میدهد و از این رهگذر عدمِ تعادلِ رمان تعلیق و جذابیت را افزایش میدهد آنجاست که ارغوان، معلم شاگردانی است که هیچ شباهتی به ناظرآبادیها ندارند. در واقع هرچه آنان دارند، ناظرآبادیها ندارند و […]
«عمارت هیتلر» داستان معمایی چند نسل
«رمان تاریخی» تنها به کار آموزش تاریخ در قالب داستان نمیآید؛ بلکه باید قبل از همه، تمام عناصر و سازههای اصلی، خیالین، نمادین و دلالتگر رمان را در خود داشته باشد وگرنه تا سطح گزارشی روایی سقوط میکن. ایتالو کالوینو رماننویس برجسته ایتالیایی میگوید: «قصه، زاده «ایماژ» یا تصویر ذهنی است نه مخلوق تزهایی که […]
روایتی از شغلی پرخطر و کم درآمد
آنهایی که صفحه روزنامه فرهیختگان را دنبال میکنند با نام صادق امامی آشنا هستند. امامی از رسته روزنامهنگاران تحقیقی محسوب میشود. همانهایی که به جای نشستن پای مانیتور و جستجو در موتور جستجوی گوگل و به جای تلفنی کسب اطلاع کردن در اولین فرصت کولهای جمع و جور میکنند و با اولین پرواز و یا […]
روایتی متفاوت از داستان تمامنشدنی عاشورا
قهرمان، زبان و دغدغههای رمان شیر نشو نوجوانانهاند اما به خوبی میتواند بزرگسالان را هم جذب خودش کند. شیر نشو نوستالژیای است از روزهای عظمت و شوکت تعزیهخوانی در ایران و همینطوری همدلی مردم در سختیهای دوران جنگ و بدین ترتیب رمانی در فضای معاصر ایران است. کتاب داستان زندگی، ترسها و تصمیمات جمشید است، […]
روایتی از سایهنشینان تاریخ کربلا
«فراموشان» داستانی نود و شش صفحهای با همین محور به قلم داوود غفارزادگان است. فراموشان با زیر عنوان «داستانی از واقعه کربلا» دربردارنده شش روایت با عناوینی نظیر «روایت قاصد والی مدینه»، «روایت همسر زهیر بن قین»، «روایت یکی از سربازان حربن یزید ریاحی»، «روایت غلام عبیدالله بن زیاد»، «روایت یک کاتب گمنام» و «روایت […]
پیوند تاریخ و ادبیات در «اعترافات کاتب کشته شده»
«اعترافات کاتب کشته شده» نوشته ساسان ناطق رمانی تاریخی مربوط به وقایع عاشوراست. قصه این رمان در ظهر عاشورا و در کربلا رخ میدهد. شبانی برای دریافت پول گوسفندان خریداریشده توسط سپاهیان عبیداللهبن زیاد به لشکر آنان میآید و پا به خیمه کاتبان میگذارد که در پی ثبت و ضبط وقایع جنگ برای امرای خود […]
مروری بر دو کتاب روایی از فاجعه منا
تاریخ شفاهی به خودی خود هیچگاه نمیتواند بهعنوان یک امر مفید یا ضرررسان تلقی شود در واقع این پدیده را که بیش از هر چیز متعلق به جهان معاصر است؛ میتوان با این جمله معروف میلان کوندار درباره ادبیات سنجید: «ادبیات، جنگ حافظه است علیه فراموشی». به همین ترتیب میتوان گفت تاریخ شفاهی به واسطه […]
جستاری بر کتاب «مهاجر سرزمین آفتاب»
هجرت یک اصل بزرگ و بسیار عمیق است. هجرت به دو حوزه داخل و خارج وجود انسان قابل تقسیم است، لذا در یک تقسیمبندی کلی، دو نوع هجرت، انفسی(درونی) و آفاقی(بیرونی) وجود دارد. تعابیر مختلفی از این دو مفهوم قابل ذکر است: مکانی و مکانتی، بیرونی و درونی، جسمی و روحی، ظاهری و باطنی، مادی […]
پرسشهایی درباره روایتهای ما از فتح و شکست در جنگ
جنگ هشت ساله بین ایران و عراق که بعدها با عنوان «دفاع مقدس»، وارد عرصه سیاسی و اجتماعی ایران شد، به تدریج به نمادی از هویت ملی بدل شد که بر تمام پدیدهها و تحولات اجتماعی تأثیر گذاشت. در این میان، عرصه ادبیات و هنر نیز مستثنی نبود و خلق آثار هنری و ادبی با […]
راه رفتن نویسنده بر لبه تیغ در «سال گرگ»
در «سالگرگ» تقریباً پانصد صفحهای شخصیت اول داستان تقی شهرام است و این یعنی ما این شانس را داریم که از نمای بسیار نزدیک، به مهمترینچهره سازمان در ماجرا تغییر مشی نزدیک شویم و سیر تحول و تغییر او و گروهکش را از مجاهدین به منافقین ببینیم. «سال گرگ»، چنان که «رمان» میخوانیمش، نه یک […]
خرمشهر آزاد شد ـ 1
قصه این کتاب تجربه سالها مبارزه زهره فرهادی در شهر خرمشهر و آبادان تا پایان جنگ تحمیلی است. گفتنی است این کتاب توسط خانم «فائزه ساسانیخواه» به رشته تحریر در آمده و توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است. آنچه در شخصیت زهره فرهادی به عنوان راوی کتاب نمود بارز دارد تشخص در هویت اوست. […]
ماجرای زیرساختهای فسادزا در «روز داوری»
ژانر معمایی نوعی سبک جدید است که در سالهای رنسانس در انگلیس رواج یافت. دورانی که با ظهور سوادآموزی همزمان بوده است. با بالاتر رفتن سطح سواد مردم، استقلال در تفکر و اندیشه افراد بیشتر شد و احترام به ذات و ماهیت بشر باعث شد که توانایی و قدرت افراد در حل مسائل، بیشتر مورد […]
ناکام در رسیدن به یک قالب روایی
گفتمان روایت و تجربه زیسته، این دو گونه ارتباط با جهان به تفاوتی کاملاً کیفی اشاره دارد. در تضاد با آنچه تجربه زیسته ما در لحظه و از هستی میتواند داشته باشد؛ یعنی احساسی کاملاً درونی شخصی و شهودی که غیرقابل انتقال مینماید، در عوض قرار دادن آن در زنجیره روایی امور دیگر، به ما […]
قرن نو ـ جای خالی اندیشه در جهان قصهها
باید بگویم ادعا ندارم که همه داستانهای منتشر شده فارسی را در سال 1400 خواندهام اما آنقدری که مخاطب آثار بومی بودم و هستم فقدان یک عنصر جدی را در داستانهایمان، ریشهدار و اصیل میدانم و میبینم. آن هم عنصری است که از نسبت جدی با اندیشه و تفکر به شکل عام آن و هستیشناسانه […]