مجله الکترونیک
«گروگانکشتگی» و چندصدایی تاریخی
نویسنده این کتاب که ایده کلی خود را از اتفاقات و اسناد واقعی وام گرفته؛ با به کار بستن عناصر داستانی و صحنه‌ها و گاه شخصیت‌هایی خیالی رمانی تاریخی آفریده است. رمانی که می‌توان آن را از منظر دارا بودن مولفه‌های یک رمان تاریخی بررسی کرد و البته از همین منظر نیز نمره قبولی به […]
مثبت و منفی تهران‌نوشته‌های یک بچه‌طهرون
برای حرف زدن از این کتاب می‌توان از چند منظر به بررسی آن پرداخت. ـ خاطرات به مثابه ابزار شناخت واژه «طهرون» که روی جلد کتاب نقش بسته است؛ با این نگارش و این شکل محاوره آن در کنار طرح جلد کتاب ذهن را به سمت و سوی تهران در گذشته‌ای نه چندان دور می‌برد […]
روایتی از حال و روز خارج‌نشینان در سال‌های جنگ
رمان حول محور مشاهدات راوی می‌چرخد و در همان شروع به شرح دقیقی از زمان و مکان می‌پردازد. روایت از پاییز 59 و از ترمینال غرب شروع می‌شود. سال‌های آغازین انقلاب است و ماه‌های ابتدایی جنگ. و در همان مکانِ صحنه آغازین، سفر و خروج از کشور است که به چشم می‌آید. توصیف دقیق و […]
نویسنده «گاف» کار سختی انجام داده است
«گاف» که اولین اثر این نویسنده است در قالب رمانی کوتاه به شرح سختی‌های کار در نهادهای مردمی خیریه پرداخته است. رمان از زبان زنی به نام «ارغوان» که شخصیت اصلی کتاب است روایت می‌شود. مهم‌ترین مسائلی که در روایت به آنها پرداخته شده؛ شکاف طبقاتی و شکاف بین نسلی است. نقطه قوت کتاب شخصیت‌پردازی […]
هر دفترچه خاطراتی ارزش انتشار دارد؟
در ایران نیز کم و بیش شاهد خلق آثار ادبی با این موضوع هستیم. کتاب «به من دست نزن» نوشته فائضه غفار حدادی از این دست آثار است. این کتاب که در سال 1399 از انتشارات شهید کاظمی منتشر شد؛ در 336 صفحه به روزنوشت‌های یک زن خانه‌دار در روزهای همه‌گیری کرونا می‌پردازد. در حقیقت […]
«فراموشان» از نقطع پایان واقعیت متولد می‌شود
«فراموشان» واقعه کربلا را از نگاه تعدادی از همین راویان فراموش شده، روایت می‌کند. روایت‌هایی مستقل که در نهایت مانند تکه‌هایی از یک پازل تابلوی کاملی از واقعه کربلا را رقم می‌زند. داوود غفارزادگان برای نوشتن اثری پیرامون واقعه کربلا سوژه خوبی را برگزیده است. او در این کتاب در شش فصل با شش روایت […]
مرز باریک میان روایت‌پردازی آیینی و روضه‌خوانی
کتاب «بگذار اسبت بتازد» نوشته محبوبه زارع از همین دست آثار است که از زاویه نگاه «حر بن یزید ریاحی» به روایت حوادث کوفه و کربلا پرداخته است. زارع در این اثر از شخصیت‌هایی حقیقی و رخدادهایی واقعی مدد گرفته است تا با چاشنی صور خیال به روایت واقعه کربلا بپردازد. ماجرا به زبان اول […]
چیستی و چرایی جنگ مسئله نویسنده است
رمارک در پردازش این معروف‌ترین اثر خود سعی کرده است که تمام زشتی‌ها و پلشتی‌های جنگ را به تصویر بکشد. او در توصیفاتش از صحنه‌های جنگ به هیچ عنوان از خشونت ماجرا نمی‌کاهد و صحنه‌هایی اثرگذار از رخدادهای جنگی می‌آفریند. صحنه‌هایی که تاثیرگذاری خود را مدیون چالش‌هایی‌اند که نویسنده موازی با توصیفاتش از جنگ در […]
«کولی کنار آتش» آینه تمام‌نمای زنان
راستش منیرو روانی‌پور چنان هنرمندانه داستان «آینه» را روایت کرده است که من نمی‌توانستم از فکر چیره‌دستی‌اش بیرون بیایم. «کولی کنار آتش» یک اثر پسامدرنیستی در ادبیات داستانی ایران است که از بارزترین مشخصه‌هایش زاویه دید آشفته و یا اسکیزوفرنیک[2] آن است. این آشفتگی در زاویه دید و گسست در روایت، فرمی را در داستان […]
خرمشهر آزاد شد ـ 8
از نظر من تاریخ شفاهی برای راویانش چیزی شبیه همین بیت باید باشد. به‌ویژه برای راویان روزهای جنگ. چرا که روایت از روزهایی پر التهاب در زمانه‌ای که جنس دغدغه‌ها و حتی ارزش‌ها تغییر کرده است کار راحتی نمی‌تواند باشد. هیچ واژه‌ای نمی‌تواند آنگونه که باید آنچه آنها از نزدیک دیده‌اند و تجربه کرده‌اند را […]
داستانی بر مبنای عملیاتی تروریستی در اروپای متمدن
داستان کتاب «سوگند به فرشتگان در صف» با دو شیوه روایت پیش می‌رود. عنوان فصل‌ها یکی در میان «رهام» و «رزان» است. تعداد فصل‌هایی که با عنوان «رهام» مشخص شده‌اند؛ از زبان فردی با همین نام روایت می‌شوند و فصل‌هایی که عنوان آنها «رزان» است از زبان سوم شخص، به روایت بخش‌هایی از زندگی رزان […]
پیوندی میان رمان تاریخی و ادبیات آیینی
«نشان حُسن» رمانی تاریخی به قلم لیلا مهدوی است که با محور قرار دادن قیام امام حسین (ع) از منظر سه تن از اعضای خانواده امام حسن مجتبی (ع) رمانی آیینی نیز محسوب می‌شود. این کتاب که در سال 1400 منتشر شد؛ اولین اثر لیلا مهدوی است که به نظر می‌رسد جایگاه خود را در […]
سفر با طعم «آبنبات هل‌دار»
ما داستان‌ها را از زبان «محسن» می‌شنویم و از پنجره نگاه او به قضایا می‌نگریم و در همان روایت‌های آغازین که خود راوی، تمام و کمال برایمان شخصیت‌پردازی می‌شود؛ پی می‌بریم که او راوی موثقی نیست[1]. دقیقا از همانجایی که به این نکته پی می‌بریم، روایت‌ها در نگاهمان شیرین‌تر می‌شوند. وقتی «محسن» را درست‌تر شناختیم […]
«عامه‌پسند»، با ظاهری لوده ولی عمیق با بوی مرگ
با خودم فکر می‌کنم چقدر قابل تحسین است اینکه در نکوهش بد نوشتن اثری خلق کنی که در ظاهر واقعا بد باشد. اثری که در عین ظاهری مهمل و عامه‌پسند، حرف‌های مهم تو را بازگو کند و البته عمیق هم باشد. سخت و قابل تحسین است خلق اثری که ظاهر و باطنش در تضاد با […]
«عاشقی به سبک ون‌گوگ» بنایی رو به ویرانی
داستان غیرخطی پیش می‌رود و در بستری تاریخی از زمانِ بعد از فتحعلی شاه قاجار تا محمدرضا شاه پهلوی روایت می‌شود. کتاب از این حیث اطلاعات تاریخی ارزشمندی را در اختیار خواننده قرار می‌دهد. وقایع زمان مشروطه تا حوادث پیرامون انقلاب، به کمک جریان داستان و توصیفات راوی گاه به تفصیل و گاه به اجمال برای […]
«مرگ و پنگوئن» روایت زندگی‌های متلاشی شده است
«مرگ و پنگوئن» پنج سال پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در اوکراینِ در گیر تورم صدبرابری و بازار آزاد و مالکیت خصوصی منتشر شد و داستان مردی به نام «ویکتور» را برای مردم روایت کرد. مردی که از سودای رمان‌نویسی به سوگ‌نامه‌نویسی می‌رسد. سوگ‌نامه‌نویسی در یک روزنامه، بدون ذکر نام و نشانش که البته […]
