مجله الکترونیک
روایت دردهایی که نمیتوان به آنها لبخند زد
این عبارات واقعا سرگذشت یک نسل است، و همینطور سرگذشت آدمهای «پاییز آمد» که به تازگی از سوی انتشارات سوره مهر روانه بازار کتاب شده است. در تمام خاطرات فخرالسادات خانم، میتوان دید آدمهای نسلی که از آنها فاصله گرفتهایم چگونه زندگی و عاشقی میکردهاند، جوانهای دهه 50 و 60 که در اوج روزهای انقلاب […]
داستان جذاب یک زندگی
همین وجه تمایز «پاییز آمد» با کتابهایی با این موضوع است که در چند سال اخیر منتشر شده است. فخرالسادات در جامعه زندگی میکرد، روایت که میکند خواننده کاملا فضای آن روزهای کشور را متوجه میشود. داستانی نیست که اگر از دهه شصت در ایران برداری و در هر زمان و مکان دیگری بگذاریاش، مشکلی […]
«پاییز آمد» آغازی برای روایت نوع دیگری از خاطرات
اما «پاییز آمد» آغاز تلاشی است برای رقم زدن نوعی دیگر از کتابهای خاطرات زندگی شهدا از زبان همسرانشان، نوعی دیگر که دیگر نمیتوان با همان یک پاراگراف ابتدایی این متن آن را توصیف کرد. شخصیت متفاوت فخرالسادات موسوی در کنار نوع روایت گلستان جعفریان سبب میشود که ما کتابی را پیش رو داشته باشیم […]
تجربهای تازه از روایت زنان در «پاییز آمد»
بعد از تمرکز بر خاطرات و زندگینوشتهای شهدا احساس نیاز به شنیده شدن زنانی که تجربه همسری شهدا را داشتند شدت گرفت و همین امر موجب شکلگیری حلقه گستردهای از کتابهایی شد که به خاطرات همسران شهدا میپرداخت. این کثرت فینفسه از نقاط قوت ادبیات پایداری تلقی میشود با این توضیح که با همین تعدد […]
«پاییز آمد» را به فمنیستها پیشنهاد کنید
همسر شهید، به واسطه برادرش و فعالیتها و مبارزات او در دوران انقلاب، از سن خیلی کم تفکرات انقلابیاش شکل میگیرد و وقتی هنوز 16 ساله هم نشده مورد اعتماد مسؤولین بسیج و سپاه تازه تاسیس قرار میگیرد. دختری از یک خانواده پرجمعیت که مادری بسیار با سلیقه، کدبانو و به تعبیر شهید یوسفی، سوسول(!) […]
مهمترین مسئله «پاییز آمد» چیست؟
اگرچه شاید انتقال پیام از مهمترین اهداف آثار دفاع مقدس باشد اما چگونگی این انتقال پیام نیز حائز اهمیت است. این که ما پیام مورد نظرمان را در چه الفاظی بپیچیم و با چه سبک و لحنی به مخاطب عرضه کنیم بخش مهمی از هدف و وظیفهایست که در راستای عرضهٔ یک اثر، به دوش […]
مقتلِ ادبیِ مصائب خاندان اهل بیت(ع) در ماجرای کربلا
چیزی که این نوع روایت از مقتل را با سایر مقاتل متفاوت میکند، وزن ادبی و قدرت قلم نویسنده است که چگونه توانسته یک روایت تراژیک و غمبار تاریخی را با ادبیات روز همراه کند و به عنوان یک اثر خواندنیِ امروزی ـ و نه یک کتاب تاریخی ـ به مخطاب عرضه کند. سختی این […]
«حسینِ علی» مقتلی به فارسی سره است
راویان حادثه عاشورا چه کسانی هستند؟ راویان حادثه کربلا سه گروه هستند؛ گروه اول خود خانواده از میان اهل بیت(ع)، امام سجاد(ع) بیشتر از دیگران در این باره روشنگری کردند. گروه دوم از راویان عاشورا، خود دشمنان بودهاند. وقتی که ابنزیاد قصد داشته تا به لشکریانش جایزه دهد، هر کسی اعلام میکرده من چه کار […]
خواندن تاریخ با زبانی غیر از تاریخ
متقدمترین مقتلی که در دست است از ابومخنف نقل شده که شیخ مفید در ارشاد به آن گزارش استناد میکند. مقاتل معروف دیگری چون لهوف و مقتل الحسین خوارزمی نیز به رشته تحریر در آمدهاند. من اعتقاد دارم مقاتل اولیه بهخصوص ابومخنف علیرغم سختخوانی، چون با حادثه قرابت بیشتری دارند، بیپیرایهتر از آن حرف میزنند. […]
زندگی بدون روتوش
وقتی کتاب تمام شد از خودم پرسیدم، «ما وقتی کتاب میخوانیم دنبال چی میگردیم؟» در واقع حسی که این کتاب از همان اوایل تا خط آخر به من منتقل کرد، این سوال را برایم ایجاد کرد. سوالی که از همان ابتدا جوابش را داشتم ولی باز هم از خودم پرسیدم تا مطمئن شوم آن چیزی […]
مقتلی معاصر از زبان یک شاعر
حالا بعد از گذشت چندین سال نام او را روی جلد کتابی دیدم، که کتاب شعر نبود اما قواعد جهان ادبیاش در همان عنوان کتاب برایم خودنمایی کرد. موید جای آنکه بنویسد حسین ابن علی علیهالسلام مینویسد: «حسینِ علی درود خداوند بر او» و همین قاعده تا انتهای کتاب برقرار است. مویدِ شاعر در «حسینِ […]
شاعرانگی در روایت تاریخ یک قیام
عموماً مقتلنویسان از ذوق ادبی بیبهره بودهاند اما م.موید ذوق ادبی بدیعی دارد که پیشتر هم آن را در کتابهای شعرش به ما نشان داده است. همین گزینه برای آنها که دغدغه زبان و وجه ادبی در مطالعاتشان دارند، موجب میشود با این اثر ارتباط خوبی برقرار کرده و دوستش بدارند. م. موید تحصیلات حوزوی […]
«ساجی» میتوانست معمولی باشد!
فصل مشترک تاریخ در همه جوامع بشری تا پیش از عصر روشنگری، تک روایتهای مبتنی بر خواست حاکمیت از سوی یک فرد یا افرادی خاص بوده است. پس از این دوران نگارش تاریخ گسترهای دراز دامن یافت که زوایای مختلف آن از سوی همه مردم نگاشته می شد. از این پس تاریخ شفاهی وجه غیر […]
«ساجی» حلقه وصل نسل جنگ است
برخی از اهالی بازار کتاب، افزایش تعداد عناوین در این حوزه از یکسو و گرایش به تدوین خاطرات همهی شهدای جنگ تحمیلی – بدون توجه به ظرفیتهای ادبی و دراماتیک روایت زندگی آنها – از سوی دیگر را عامل این ماجرا میدانستند. «ساجی» اما یک مثال نقض برای این ادعاست؛ کتاب ساده و بیحاشیهای که […]
یادداشتی که چیزی را لو نمیدهد
راوی و نویسنده هر دو ساده و صمیمی پیش رفتهاند و نسرین باقرزاده زندگی واقعیاش را آنقدر واقعی روایت کرده که میشود با او به سالها قبل قبر سفر کرد و جهان و زندگی را از دریچه چشمهای نگاه کرد. *خطر شیرین لو رفتن ماجرا فکر کنم بهتر باشد اول این بخش یکی از این […]
کتابی که بنایش تکرار مکررات نیست
ما بعد از کربلای 5 جنگ را لمس نمیکنیم. انگار اتفاقی نیفتاده و همه فقط در حال گفتوگو پیرامون پایان جنگ هستند. کمتر پیش آمده کسی دستمان را بگیرد و توی اهواز آن سال بگرداند. سال آخر جنگ، سال فراموش شده جنگ است زیرا جزو فتوحات رسمی ما محسوب نمیشود. ما عادت کردهایم که تنها […]