مجلهٔ الکترونیک واو

اشک حوا را سیده معصومه حسینی نوشته است. او زنی را به تصویر کشیده که روند زندگی‌اش نشان داده هیچ مانعی نمی‌تواند او را از عشق ورزیدن منصرف کند. چرا که بر اساس روایت خودش او از همان کودکی روح بزرگی دارد.

سیده کلثوم دخترکی است چالاک. او کودکی است که از هیچ شیطنتی فرو نمی‌گذارد. زندگی برایش دویدن میان نخلستان‌هاست و بودن کنار خانواده. بازی و شیطنت و عشق به آنجا که زندگی می‌کند. او با وجود کودکی و قحطی و فقر و پدری که از مشکل روان رنج می‌برد اما خوب عشق را می‌فهمد. آنقدر که نمی‌تواند پدرش را که رنج بیماری پریشان‌احوالش کرده دوست نداشته باشد و به زبان خود پدر این عشق را به او می‌فهماند و از کوچکترین رفتارهای پدرش نیز این عاطفه را برای خود دریافت می‌کند. او از همان کودکی وجودش با مهر و درک و بزرگی آمیخته است و همه این توصیفات از خلال روایت‌هایش نشان‌دهنده مادری است که در مقابل مصائب خانواده‌اش صبور است و با عزت‌نفس این ویژگی‌ها را در رگ دخترانش تزریق کرده است.

اشک حوا زندگی سیده کلثوم موسوی است. زندگی او که تار و پودش با عشق تنیده شده است و جدایی. با جدایی تنیده شده است و مقاومت. کتاب را که باز می‌کنی گرمای جنوب و خنکای نخلستان روحت را می‌نوازد. اشک حوا را می توان یکی از کتاب‌های برتر حوزه روایت همسران شهدا دانست. در عین حال کتابی است که در آن زن و رسالت او در نقش‌های مختلف دختری، همسری و مادری در کمال خود به تصویر کشیده شده است.

ـ سه ویژگی برای اشک حوا

اول روایت داستانی کتاب است. این رمان‌گونه بودن سیر روایی زندگی همسر شهید باعث شده است کتاب عاری از روایت‌های غلوآمیز و دور از ذهن و رسمی و خشک و تکراری از شهید باشد. سبک زندگی، خلقیات و رفتار و نحوه تعامل شهید با خانواده و مادر و همسر و دخترانش در خلال داستان به زندگی مردم عادی نزدیک‌تر است به این دلیل که او در زندگی همسرش تعریف شده است و نه از منظر توصیف صرف شخصیت شهید.

دوم کتاب پر است از خرده فرهنگ‌ها و آداب و رسوم روستایی دور افتاده از استان فارس. این ویژگی و روان بودن سبک زندگی خطه جنوب در کتاب مخاطب را به خوبی وارد فضای زندگی آن‌ها می‌کند و رفتارهای شخصیت‌ها را در بستر فرهنگ و آداب و سنن بومی آن منطقه قابل درک‌تر و توجیه‌پذیرتر می‌کند. ضمن این که روستایی کوچک را در منطقه جغرافیایی به مخاطب معرفی می‌کند که شاید کمتر از آن صحبت شده باشد و یا نامی از آن به میان آمده باشد.

راوی، چنان بی‌آلایش از تمام زندگی‌اش گفته که نقطه کوری باقی نمی‌ماند. اگر چه او سال‌ها تصمیم گرفته بود این عشق را در دلش پنهان کند و از آن نگوید، اما کم‌کم اعتقادش بر این که شهیدش نه تنها بابای کودکان خودش بلکه پدر تمام فرزندان ایران است می‌چربد و روزی لب به سخن از رنجی که برده است و عشقی که به جان سپرده است باز می‌کند. هیچ کجای داستان زندگی سیده کلثوم مبهم و ناآشنا نیست و نویسنده نیز به خوبی این بی‌غل و غشی را به تصویر کشیده است.

سوم در خلال روایت زندگی همسر شهید خواننده کاملا شهید شاه‌حسنی را می‌شناسد با افکار سبک زندگی و خلقیاتش آشنا می‌شود و این موضوع یکی از بزرگترین نقاط قوت کتاب نسبت به سایر خاطرات شهدایی است که از زبان همسرانشان روایت شده است.

کتاب در ده فصل با عناوین شاعرانه نوشته شد است. هر فصل متناسب با عنوان آن مقطعی از زندگی راوی را در بر دارد که اتفاقات با عنوان فصل همخوانی دارد. اما زندگی کاملا متوالی و پشت هم است و خاطرات بدون پرش روند یک زندگی را طی می‌کند.

ـ روایت وفادار به زندگی

روایت زندگی سیده کلثوم از کودکی است و هر فصل توالی بزرگ شدن او و تشکیل زندگی‌اش با شهید و ادامه زندگی پس از شهادت همسرش است. در مجموع سیده کلثوم در هر قسمت درباره عشق و نقطه عطف زندگی‌اش، همسر و یار وفادارش شهید حسین شاه‌حسنی صحبت کرده است.

غم و شادی و اشک و نگرانی سیده کلثوم تنها به پشتوانه حضور همسرش است و او در تمام روایت‌هایی که از خود دارد، فقط از شهیدش می‌گوید. در خلال روایت زندگی همسر شهید خواننده کاملا شهید شاه‌حسنی را می‌شناسد با افکار، سبک زندگی و خلقیاتش آشنا می‌شود و این موضوع یکی از بزرگترین نقاط قوت کتاب نسبت به سایر خاطرات شهدایی است که از زبان همسرانشان روایت شده است.

فصل آخر کتاب آلبوم عکس‌های راوی است. او با دقت عکس‌هایی را انتخاب کرده، درباره آن در کتاب گفته است و این ربط عکس و خاطرات خود قصه زندگی‌اش را ملموس‌تر و خواندنی‌تر و زنده‌تر می‌کند.

در اشک حوا علاوه بر سختی‌هایی که بر همسر شهید به عنوان سنگر ماندگار پس از شهید می‌خوانیم، نقش شهید کمرنگ نشده و در تمام داستان به وضوح پررنگ و آشکار است.

به نظر رسالت اصلی کتاب اشک حوا، در موضوع خاطرات شهدا از زبان همسرانشان به خوبی به انجام رسیده و نویسنده کاملا حرفه‌ای و با دقت، زنانگی و مادرانگی را با کلمات به بند کشیده است.

از نقاط قوت دیگر کتاب انتخاب به جای خاطرات است. با اینکه داستان زندگی راوی از ایام کودکی شروع می‌شود اما طی روند داستان موضوع بی‌ربط یا اضافه‌ای در داستان پیدا نمی‌شود.

در کنار اینکه زندگی همسر شهید به عنوان رکن اصلی درخت مقاومت بیان می‌شود خود شهید نیز در سرتاسر روایت حضور پررنگ دارد و این دو در متن داستان از یک‌دیگر جدا نیستند.

اما یکی از اشکالات عمده کتاب که دامن‌گیر اغلب کتاب‌های این ژانر است، طراحی جلد و انتخاب عکس مناسب برای جلد به عنوان شناسنامه و عامل جذب مخاطب است. با اینکه باز هم به نسبت چند گام از هم نوعان خود جلوتر است اما نمی‌توان طراحی جلد را نسبت به محتوا و عنوان مناسب کتاب، چندان قابل قبول دانست.

در نهایت اشک حوا روایت داستانی زنان است. زنانی که سلسله‌وار صبر، عشق، مقاومت و گذر از طوفان را نسل به نسل و سینه به سینه به یکدیگر منتقل کرده‌اند. اشک حوا تاریخ زنان ایران است در جغرافیای روستایی کوچک.

عنوان: اشک حوا؛ حسین شاه‌حسنی به روایت همسر شهید/ پدیدآور: سیده معصومه حسینی/ ناشر: سوره مهر/ تعداد صفحات: 332/ نوبت چاپ: اول.

انتهای پیام/