مجلهٔ الکترونیک واو

تو که باشی حال هم خوب می‌شود، اندیشه هم روشن می‌شود. شاعر مجموعه شعر «با تو هوا خوب است»، با اینکه می‌داند غم در جهان خیلی زیاد است، از آسان شدن و کوتاه شدن غم‌ها در حضور آن «تو» عزیز مطمئن است. «تو» عزیزی که او در جای‌جای این کتاب، تغییر حال و احوالش را مدیون او می‌داند.

محمود پوروهاب در شعر «تا از تو می‌گویم» این مجموعه هم بودنِ «تو» و عطر یاد او را بال پرواز کبوتروارش در آسمانی فارغ از مرزهای تهران و کرمان و رشت و اهواز می‌خواند.

نشانه‌ها را اگر بجوییم در قاموس مضمونی اشعار پوروهاب، این «تو» را مظهر همه خوبی‌ها و داشتن‌ها و امیدها می‌یابیم. نوجوانی که پوروهاب به ما نشان می‌دهد، نوجوانی نیست که ناامید باشد، از نداشتن‌ها و کمی‌ها و کاستی‌ها سرخورده شود و در خودش فرو برود.

او داروی همه این دردها و اندوه‌های مهاجم دوران نوجوانی را داشتن یک تکیه‌گاه، یک مفهوم بیرون از دایره محدودیت‌ها، یک موجود مجسد یا حتی غیرقابل‌تجسد خوب و همراه و یار می‌‌داند که برکت، سبزی و نشاط را با خودش به ارمغان می‌آورد؛ همان‌طور که در شعر «دنیای تنهایی» دنیای بی‌دوست را دنیایی دور از بهار و برکت و چیزی شبیه خشکسالی و شورزه‌زار می‌نامد؛ دنیایی که با یک گلدان خالی از گل و برگ و رنگ و طراوت و زندگی مساوی است.

پوروهاب البته هم به مضامین اجتماعی دوروبر نوجوان آگاه است و دل‌نگرانی‌های او را از آنچه در قالب فقر و پدیده‌هایی چون کودکان کار و… رخ می‌نمایاند، درک می‌کند و هم از ویژگی‌های سبک زندگی نوجوانانه امروزی که بارزترینش افراط در استفاده گوشی همراه و فناوری‌های نوین است، سخن می‌گوید. همچنین، در جهان زیست نوجوانی که شاعر کتاب «با تو هوا خوب است» ترسیمش کرده، نماز خواندن چاره خیلی از دلتنگی‌هاست.

زبان پوروهاب در شعرهای این مجموعه در مقاطع زیادی وزن و آهنگ همسان یا هماهنگ دارد. هر پاره از شعر او با پاره‌های بعدی ارتباط اندام‌وار دارد و در یک منظومه کلی، مخاطب را با خودش همراه و همدل می‌کند. در واقع، شاعر این مجموعه به ابزار شناخت مسائل زندگی، دغدغه‌های فکری، حساسیت‌ها و خوب‌‌وبدهای سخن‌ گفتن با نوجوانان در قالب شعر مجهز است و می‌داند مخاطبه با دختر یا پسری که در دوره نوجوانی به سر می‌برد، زبانی سرشار از نشاط، پویایی و خلاقیت می‌طلبد و شاعر اشعار نوجوانانه باید صمیمیت را با احساس و عواطف در هم بتند تا مخاطبش را جذب کند.

همان‌طور که آفرینش ادبی در هر گونه و برای هر قشری بایسته‌های خودش را دارد، نخستین لازمه سرودن شعر برای هر گروه سنی نیز شناخت ویژگی‌های فکری، نیازها و مشکلات مخاطب است.

برای نوجوانان نوشتن و سرودن نیز از این قاعده مستثنا نیست. شاعر موفق نوجوانان باید هم در خواندن متون کلاسیک ممارست بورزد، هم در دریای بی‌منتهای درک و دریافت زبان معاصر برای خلق تصویر ذهنی جدید دامن تر کرده باشد و مهارت ورزیده باشد.

از سوی دیگر، عنصر موفقیت شاعری که برای نوجوانان می‌سراید، اولویت خلق لذت به‌جای ترتیب‌دادن موقعیت‌ها و صحنه‌های نصیحت‌کردن است. درواقع، درون‌مایه شعر نوجوان باید عشق، دوستی و عواطف و احساسات رقیق و هیجان‌های دوران نوجوانی باشد؛ مؤلفه‌های مهمی که قهرها و آشتی‌ها، جمع‌‌شدن‌ها و دوستی‌ها و رقابت‌ها و تنهایی‌ها، انتظارها و خاطره‌های خاص این دوران را تداعی می‌کنند و مخاطب نوجوان اگر نشانه‌های درک این فضای منحصربه‌فرد را در لحن و نوع بیان شاعر نیابد، با آن ارتباط برقرار نمی‌کند.

با اینکه شعر نوجوان نسبت به شعر کودک دارای تصاویر انتزاعی بیش‌تری است و تخیل و تصویرسازی‌های استعاری و تشبیه‌های پنهان و ایهام‌گونه در آن به مراتب قوی‌تر و پردامنه‌تر است، مخاطب نوجوان توقع دارد در عین اینکه از طرف شاعر در فهم این پیچیدگی‌ها دست کم گرفته نمی‌شود، به‌گونه‌ای نیز مورد خطاب قرار نگیرد که احساس کند با زبان شعر بیگانه است و اشعاری که می‌خواند، متناسب با نیازهای حقیقی دنیایش و سطح درک و دریافت او نیست.

شاعر هم باید از منظر یک نوجوان به مسائل و دغدغه‌هایش نگاه کند و در واقع به موضوعاتی بپردازد که موضوعات و مسائل دوره سنی نوجوانی و جهان پیرامون او را تشکیل می‌دهند، هم خودش را هم‌زبان و هم‌نشین مخاطبش کند.

محمود پوروهاب در مجموعه شعر «با تو هوا خوب است» همه این ویژگی ‌ها را با هم روی میز شعر گذاشته است و با اینکه حالا 62 سال تقویمی از سن او می‌گذرد، هنوز دلش و قلمش در هوای نوجوانی پرواز می‌کند و گام می‌زند. همین که اکنون شمار کتاب‌های او به حدود ۱۰۰ عنوان می‌رسد؛ اما بخش اعظم آن‌ها برای کودکان و نوجوانان نگاشته و سروده شده، نشانگر روح لطیف این شاعر و نویسنده پرکار است. همچنین در کارنامه تألیفات پوروهاب نام «از احد تا اُحد»، «پر از بوی گلابی»، «مردی که اسرار زمین را می دانست»، «امام گل ها»، «صدای زلال بلال» و… دیده می‌شود که جوایز مختلفی برایش به ارمغان آورده‌اند.

با این حال، آثار او از پویایی و تکامل فاصله نگرفته‌اند. دماسنج ادبی پوروهاب در تمام این کتاب‌های پرتعداد برای کودکان و نوجوانان، ریتم دقیق رشد گنجینه لغات، توانایی عبارت‌سازی و مفهوم‌یابی و رسانایی مفهوم توسط واژگان را چنان پایش کرده و در کنار خیال‌انگیزی، موسیقی درونی و سیالیت تصاویر به هم آمیخته و آثاری شیرین و دوست‌داشتنی پدید آورده که همه کسانی را که آثار او را دنبال می‌کنند، به تحسین واداشته است.

عنوان: با تو هوا خوب است/ پدیدآور: محمود پوروهاب/ انتشارات: مهرک/ تعداد صفحات: ۴۰/ نوبت چاپ: اول.

انتهای پیام/